Một giấc ngủ chất lượng sau một ngày làm việc mệt mỏi sẽ giúp cơ thể nghỉ ngơi, lấy lại năng lượng và không cảm thấy mệt mỏi vào sáng hôm sau. Để cơ thể có thể đi vào giấc ngủ thì không thể thiếu melatonin - một hormone tự nhiên do tuyến tùng sản xuất, có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh chu kỳ ngủ - thức. Tuy nhiên, Melatonin là thuốc hoặc thực phẩm chức năng, tùy thuộc vào cách sử dụng và mục đích. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hai khía cạnh này của melatonin, đồng thời nêu rõ những lưu ý khi sử dụng melatonin để giúp việc sử dụng hiệu quả hơn.
Melatonin là thuốc hay thực phẩm chức năng?
Melatonin có chức năng quan trọng đối với giấc ngủ, nên được sử dụng phổ biến trong việc điều hoà giấc ngủ, điều chỉnh nhịp sinh học đối với những người thường xuyên di chuyển hoặc thay đổi múi giờ. Bởi tính chất này, nhiều người đã xem melatonin như một loại "thuốc". Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng đây không phải là một loại thuốc ngủ. Dù là thuốc hay thực phẩm chức năng thì trước khi sử dụng bạn cũng nên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế, đồng thời tuân thủ đúng liều lượng để mang lại hiệu quả và tránh tác dụng phụ.
Xem thêm: Công dụng của Melatonin
Khi nào Melatonin được xem là thuốc?
Melatonin được coi là thuốc khi nó được sử dụng để điều trị các rối loạn giấc ngủ cụ thể và cần phải tuân theo các quy định nghiêm ngặt về liều lượng, chỉ định và giám sát y tế.
Chỉ định
Melatonin được chỉ định như một loại thuốc trong các trường hợp sau:
Rối loạn nhịp sinh học: Melatonin thường được kê đơn cho những người mắc rối loạn nhịp sinh học, chẳng hạn như rối loạn giấc ngủ do lệch múi giờ (Jet lag), hội chứng nhịp sinh học bị chậm hoặc rối loạn giấc ngủ làm việc theo ca.
Mất ngủ nguyên phát ở người lớn tuổi: Melatonin có thể được bác sĩ chỉ định để cải thiện chất lượng giấc ngủ ở người lớn tuổi mắc chứng mất ngủ nguyên phát trong thời gian ngắn.
Liều dùng
Liều dùng melatonin dưới dạng thuốc thường được bác sĩ xác định dựa trên tình trạng cụ thể của bệnh nhân. Thông thường, liều dùng có thể dao động từ 0,5 mg đến 5 mg, uống trước khi đi ngủ khoảng 30 phút đến 1 giờ. Bạn nên thăm khám các chuyên gia y tế để biết được liều dùng phù hợp cho bản thân.
Tác dụng phụ
Mặc dù melatonin được coi là an toàn cho hầu hết mọi người, nhưng cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như:
- Nhức đầu
- Chóng mặt
- Buồn nôn
- Buồn ngủ ban ngày
Ngoài ra, việc sử dụng melatonin lâu dài hoặc ở liều cao cần được giám sát y tế để tránh các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
Khi nào Melatonin được xem là thực phẩm chức năng?
Melatonin được coi là thực phẩm chức năng khi nó được sử dụng để hỗ trợ giấc ngủ và không nhằm mục đích điều trị các bệnh lý cụ thể. Trong trường hợp này, melatonin thường được bán dưới dạng viên nén, viên nang hoặc kẹo dẻo không cần kê đơn.
Mục đích sử dụng
Melatonin dưới dạng thực phẩm chức năng thường được sử dụng với các mục đích sau:
Giảm thiểu tác động của lệch múi giờ:
Jet lag (mất ngủ do lệch múi giờ) ảnh hưởng đến mọi người khi di chuyển bằng đường hàng không qua nhiều múi giờ. Khi bị lệch múi giờ, bạn có thể cảm thấy không khỏe và có thể bị rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi vào ban ngày. Nghiên cứu cho thấy bổ sung melatonin có thể giúp giảm tình trạng Jet lag này.
Giảm thiểu rối loạn giấc ngủ bị trì hoãn (DSDP):
Chất bổ sung melatonin giúp cải thiện giấc ngủ ở những người mắc DSPD, họ thường khó ngủ vào thời gian bình thường và khó thức dậy vào buổi sáng. Họ thường khó ngủ trước 2 đến 6 giờ sáng và thích thức dậy trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 1 giờ chiều.
Xem thêm: Tryptophan, serotonin và melatonin quan trọng với giấc ngủ
Rối loạn giấc ngủ ở trẻ em có nhu cầu đặc biệt:
Trẻ em mắc chứng tự kỷ, ADHD hoặc các rối loạn phát triển khác có thể được kê melatonin để giúp điều chỉnh giấc ngủ.
Liều dùng
Liều dùng melatonin dưới dạng thực phẩm chức năng thường thấp hơn so với khi dùng làm thuốc. Liều thông thường dao động từ 0,5 mg đến 3 mg, uống trước khi đi ngủ khoảng 30 phút. Việc bắt đầu với liều thấp và tăng dần nếu cần thiết được khuyến khích để giảm thiểu tác dụng phụ.
Lưu ý khi sử dụng
Khi sử dụng melatonin dưới dạng thực phẩm chức năng, cần lưu ý một số điểm sau:
- Tham khảo ý kiến bác sĩ: Mặc dù melatonin không cần kê đơn, nhưng nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào hoặc đang dùng thuốc khác, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Không lạm dụng: Dùng melatonin trong thời gian dài mà không có sự giám sát y tế có thể dẫn đến sự lệ thuộc hoặc các vấn đề về sức khỏe.
- Kiểm tra nguồn gốc sản phẩm: Chọn các sản phẩm từ các nhà sản xuất uy tín để đảm bảo chất lượng và an toàn.
Lưu ý:
Melatonin là thuốc hay thực phẩm chức năng tùy thuộc vào mục đích sử dụng và cách thức sử dụng. Khi sử dụng melatonin như một loại thuốc, cần tuân theo chỉ định và liều lượng của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Trong khi đó, khi sử dụng như một thực phẩm chức năng, cần chú ý đến liều lượng hợp lý và thận trọng để tránh tác dụng phụ không mong muốn. Hiểu rõ về melatonin và cách sử dụng đúng đắn sẽ giúp bạn tận dụng tối đa lợi ích của loại hormone này trong việc cải thiện giấc ngủ và sức khỏe tổng thể. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến từ các chuyên gia y tế để có thông tin chính xác và phù hợp nhất.
Hãy thường xuyên theo dõi website Denk Nutrition để có thể cập nhật thêm những bài kiến thức sức khỏe hữu ích bạn nhé.
Nguồn:
- National Center for Complementary and Integrative Health: Melatonin: What You Need To Know.
- Healthline: What Does Melatonin Do, and How Does It Work?
- Sleep Foundation: Melatonin: Usage, Side Effects, and Safety.
Xem thêm:
