Canxi là một trong những nguyên tố có nhiều nhất trong cơ thể và thường là cation chính trong chế độ ăn uống. 99% lượng canxi của cơ thể nằm trong bộ xương. 1% còn lại cực kỳ quan trọng trong quá trình chuyển hóa tế bào, đông máu, kích hoạt enzyme và hoạt động thần kinh cơ. Chính vì thế việc phân biệt canxi hữu cơ và canxi vô cơ rất quan trọng, sẽ giúp bạn lựa chọn loại canxi thích hợp. Hãy cùng Denk Nutrition tìm hiểu qua bài viết.
Canxi hữu cơ là gì?
Hóa học định nghĩa hợp chất hữu cơ là hợp chất mà trong công thức cấu tạo có chứa liên kết cacbon hoặc cacbon-hydro hoặc cacbon-cacbon. Hợp chất hữu cơ cũng được định nghĩa là thực phẩm được sản xuất mà không sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, chất phụ gia, kháng sinh, steroid,...
Một ví dụ về canxi hữu cơ là canxi được tìm thấy trong các loại rau lá xanh được trồng mà không có thuốc trừ sâu và được giao và đóng gói mà không sử dụng chất bảo quản hoặc chất phụ gia. Các hợp chất canxi hữu cơ thường được sử dụng là canxi citrat, canxi format, canxi lactate, canxi acetat, canxi gluconat.
Canxi vô cơ là gì?
Nếu hợp chất có nguyên tử hydro và cacbon, thì hợp chất đó được gọi là "hợp chất hữu cơ". Bản thân canxi là vô cơ vì không có nguyên tử hydro và cacbon, các hợp chất canxi vô cơ có thể là muối của canxi kết hợp với các nguyên tố khác không phải là hydro và carbon. Các nguồn canxi vô cơ như canxi cacbonat, canxi photphat và canxi oxit hoặc xương động vật được chế biến bằng máy có hàm lượng canxi cao.
Phân biệt canxi hữu cơ và canxi vô cơ
|
Tiêu chí |
Canxi hữu cơ |
Canxi vô cơ |
|
Hấp thu |
Có thể dễ dàng hấp thụ và không cần sự tham gia của axit dạ dày trong quá trình hòa tan. |
Sự hấp thu cần có thêm sự tham gia của axit dạ dày. Vì vậy, canxi vô cơ thường được sử dụng cho người trưởng thành có hệ tiêu hóa phát triển đầy đủ. |
|
Nguy cơ lắng đọng canxi |
Lượng canxi nên đến từ trái cây, ngũ cốc và các nguồn rau lá xanh đậm. Sự hấp thụ canxi hữu cơ diễn ra dễ dàng trong máu và có thể thực hiện các vai trò quan trọng như tham gia quá trình trao đổi chất trong cơ thể. |
Lượng canxi vô cơ nạp vào cơ thể có thể bị lắng đọng trong máu gây nên tình trạng vôi hóa mạch máu hoặc tích tụ trong thận, có thể dẫn đến sự phát triển của sỏi thận. |
|
Phụ nữ có thai |
Theo WHO, nên bổ sung 1.5 – 2.0g canxi/ ngày bằng cách ăn thực phẩm tự nhiên giàu canxi, hoặc dạng canxi hữu cơ được sử dụng phổ biến là canxi citrat và canxi format. |
Theo WHO, nên bổ sung 1.5 – 2.0g canxi/ ngày, dạng hợp chất canxi vô cơ thường được sử dụng là canxi cacbonat. |
|
Tác dụng phụ |
Phản ứng dị ứng—phát ban da, ngứa, nổi mề đay, sưng mặt, môi, lưỡi hoặc cổ họng. Nồng độ canxi cao—khát nước nhiều hơn hoặc đi tiểu nhiều hơn, buồn nôn, nôn, lú lẫn, yếu hoặc mệt mỏi bất thường, đau xương. |
Nếu sử dụng lâu dài trên 2 gam có thể dẫn đến các tác dụng phụ như tăng canxi huyết, sỏi thận, hạ phosphat huyết và độc tính với thận, đặc biệt ở những người mắc bệnh thận mãn tính. Độc tính với thai nhi cũng đã được quan sát thấy ở phụ nữ mang thai dùng trên 1500 mg/kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày canxi cacbonat. |
|
Sinh khả dụng |
Một nghiên cứu đã được thực hiện để kiểm tra sinh khả dụng của các dạng canxi hữu cơ, kết quả cho thấy sinh khả dụng của canxi hữu cơ rất cao (>90%). |
Sự hấp thu canxi từ canxi cacbonat thấp hơn khoảng 20,0% so với canxi citrat. Do đó, canxi vô cơ thường có sinh khả dụng thấp hơn canxi hữu cơ. |
Nên uống canxi vào thời gian nào?
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, canxi nên uống vào buổi sáng (khoảng từ 7h- 8h) sẽ dễ dàng hấp thu vào cơ thể nhất, giảm nguy cơ tích tụ canxi ở thận, đường tiết niệu. Đồng thời, không nên uống canxi trước khi ăn để tránh việc ảnh hưởng tới dạ dày. Vì vậy nên uống canxi sau ăn sáng khoảng một tiếng đồng hồ.
Lưu ý:
Canxi là một chất dinh dưỡng thiết yếu mà cơ thể cần với lượng đáng kể, nhưng nhiều chế độ ăn uống không cung cấp đủ canxi nên việc bổ sung canxi là cần thiết. Bài viết đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về việc phân biệt canxi hữu cơ và canxi vô cơ. Do đó, bạn nên bổ sung canxi vào cơ thể hàng ngày với liều lượng khuyến cáo để đảm bảo cơ thể khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng loại viên uống bổ sung nào thì cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ để hạn chế tác dụng phụ do quá liều.
Hãy thường xuyên theo dõi website Denk Nutrition - Thực phẩm chức năng của Đức để có thể cập nhật thêm những bài kiến thức sức khỏe hữu ích bạn nhé.
Nguồn
- National Library of Medicine: Calcium Carbonate.
- AFPA: Organic Calcium vs. Inorganic Calcium for Women.
- WHO: Guideline: Calcium supplementation in pregnant women.
- Sidley Chem: The distinction of organic calcium and inorganic calcium
- Wiley Online Library: Calcium bioavailability of different organic and inorganic dietary Ca sources (citrate, lactate, acetate, oyster-shell, eggshell, β-tri-Ca phosphate).
