Tình trạng thiếu niacin được ghi nhận là tương đối hiếm vì hầu hết các loại thực phẩm được bán trên thị trường đều giàu niacin. Tuy nhiên, sự thiếu hụt niacin có thể xảy ra do một số tình trạng tiềm ẩn hoặc chế độ dinh dưỡng không hợp lý, điều này sẽ gây suy giảm sức khỏe của cơ thể và gây ra một số bệnh lý. Vậy thiếu vitamin B3 gây bệnh gì? Bài viết này sẽ cùng bạn tìm hiểu triệu chứng thiếu vitamin B3, bệnh lý thiếu vitamin B3 và điều trị thiếu vitamin B3.
Triệu chứng thiếu vitamin B3
Triệu chứng thiếu vitamin B3 giai đoạn đầu
Trong giai đoạn đầu của tình trạng thiếu niacin, người ta thường không có bất kỳ triệu chứng nào. Do đó, khi được chẩn đoán thiếu vitamin B3 tức là cơ thể bạn đang có nồng độ vitamin B3 thấp hơn đáng kể so với mức bình thường.
Triệu chứng trên hệ tiêu hoá
Triệu chứng trên hệ tiêu hóa là do thiếu niacin gây viêm màng nhầy dọc theo đường tiêu hóa, bắt đầu từ miệng, đến dạ dày và ruột. Một số triệu chứng tiêu hóa do thiếu niacin có thể bao gồm:
- Chán ăn, buồn nôn, khó chịu vùng thượng vị, tăng tiết nước bọt và đau bụng.
- Viêm dạ dày và giảm sản xuất acid clohydric (achlorhydria).
- Viêm lưỡi, đau miệng và khó nuốt.
- Lưỡi trở nên đỏ mọng và thô ráp do teo gai lưỡi.
- Tiêu chảy thường ra nước nhưng đôi khi có máu và nhầy.
Triệu chứng trên da
Thiếu Niacin có thể gây ra các triệu chứng da như:
- Da đỏ kèm theo cảm giác nóng rát, sự phân bố nằm ở những vùng cơ thể thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, bao gồm mặt, cổ, tay và chân.
- Da đỏ và dễ bỏng.
- Phát ban có đường viền xác định, phát ban vùng mu bàn tay, mu bàn chân và vùng cổ.
- Phát ban phát triển thành da sẫm màu, phồng rộp và bong tróc da gọi là bệnh pellagra.
Triệu chứng tâm thần
Khi tình trạng tiến triển, thiếu hụt niacin có thể gây ra các triệu chứng về thần kinh và tâm thần, bao gồm:
- Triệu chứng tâm thần phân liệt.
- Ảo tưởng và ảo giác.
- Sa sút trí tuệ hoặc suy giảm nhận thức.
- Thờ ơ, trầm cảm, lo lắng, kém tập trung và dễ cáu kỉnh.
- Mất phương hướng, lú lẫn và mê sảng.
- Bệnh nhân có thể rơi vào tình trạng hôn mê.
- Yếu cơ và dị cảm có thể thấy rõ khi khám lâm sàng.
Triệu chứng thiếu vitamin B3 giai đoạn cuối
Khi tình trạng thiếu niacin trở nên trầm trọng, bạn sẽ có thể gặp các triệu chứng như lú lẫn, mê sảng, kiệt sức và có thể bị đau đầu dữ dội. Điều này là do tình trạng thiếu niacin trầm trọng, không được điều trị có thể gây viêm não (bệnh não).
Trong giai đoạn cuối của bệnh, bạn có thể cảm thấy chán ăn và dẫn đến sụt cân nghiêm trọng và mất ý thức. Tình trạng thiếu niacin không được điều trị, đặc biệt nếu tình trạng này kéo dài nhiều năm, có thể dẫn đến tử vong do thiếu hụt coenzym cần thiết để tạo ra đủ năng lượng hỗ trợ các chức năng quan trọng của cơ thể.
Thiếu vitamin B3 gây bệnh gì?
Bệnh tim mạch
Khi thiếu niacin có thể gây ra một tình trạng gọi là rối loạn lipid máu, một yếu tố nguy cơ chính gây ra các bệnh tim mạch (CVD) như bệnh động mạch vành, đau tim và đột quỵ. Xét nghiệm máu ở người mắc chứng rối loạn lipid máu có thể cho thấy mức cholesterol toàn phần và cholesterol “xấu” LDL cao, cholesterol “tốt” HDL thấp và triglycerid tăng cao.
Ảnh hưởng đến nhận thức
Sự thiếu hụt niacin nghiêm trọng có liên quan đến sự suy giảm nhận thức như mất trí nhớ. Niacin được cho là có tác dụng bảo vệ tế bào não khỏi căng thẳng, các gốc tự do và chấn thương. Một số nghiên cứu đã thực hiện một bài kiểm tra ở người cao tuổi và kết quả chỉ ra rằng những người bổ sung vitamin nhóm B, đặc biệt là niacin trong chế độ ăn uống khi còn trẻ sẽ đạt điểm số cao hơn khi làm bài kiểm tra so với những người ít bổ sung nhóm vitamin B, đặc biệt là niacin.
Bệnh Pellagra
Thiếu Niacin (vitamin B3) dẫn đến tình trạng bệnh Pellagra. Bệnh là một dạng suy dinh dưỡng, bao gồm các triệu chứng như viêm da, mất trí nhớ và tiêu chảy và có thể dẫn đến tử vong. Bệnh thường xảy ra ở những nhóm cư dân nghèo khó và thiếu thốn lương thực dẫn đến chế độ ăn uống không đầy đủ gây thiếu hụt niacin.
Nguyên nhân thiếu hụt vitamin B3
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra thiếu niacin nhưng chủ yếu là do liên quan đến việc hấp thu tryptophan và niacin, được phân thành 2 nhóm nguyên nhân, bao gồm:
Thiếu niacin nguyên phát là kết quả của việc hấp thụ không đủ cả niacin và tryptophan, thường xảy ra ở những vùng mà chế độ ăn nghèo niacin. Ngoài ra, sự thiếu hụt protein và nhiều vitamin B thường đi kèm với tình trạng thiếu niacin nguyên phát.
Thiếu niacin thứ cấp có thể do tiêu chảy, xơ gan hoặc rối loạn sử dụng rượu, rối loạn hệ tiêu hóa và điều trị kéo dài bằng thuốc điều trị lao isoniazid (Laniazid, Nydrazid). Pellagra cũng có thể xảy ra trong hội chứng carcinoid (tryptophan được chuyển thành 5-hydroxytryptophan và serotonin) và trong bệnh Hartnup (sự hấp thu tryptophan của ruột và thận bị suy giảm).
Cách bổ sung vitamin B3 hiệu quả
Thay đổi chế độ ăn uống
Hầu hết các thực phẩm đều có chứa vitamin B3, có một chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng là giải pháp đầu tiên và lành mạnh khi điều trị thiếu hụt vitamin B3. Hàm lượng vitamin B3 hàng ngày được đề nghị (RDA) là 16 miligam mỗi ngày đối với nam và 14 miligam mỗi ngày đối với nữ. Các nguồn thực phẩm giàu niacin bao gồm thịt đỏ, cá, thịt gia cầm, bánh mì và ngũ cốc tăng cường, mì ống và đậu phộng tăng cường.
Bổ sung vitamin B3 bằng đường uống
Các dạng vitamin B3 thường dùng để bổ sung là acid nicotinic và nicotinamide, mặc dù, acid nicotinic là dạng niacin phổ biến hơn, nhưng nicotinamide vẫn được sử dụng khi thiếu hụt niacin vì nó không gây ra các triệu chứng như cảm giác ngứa ran, ngứa hoặc đỏ bừng. Bạn nên tuân thủ liều dùng của các chuyên gia y tế và theo dõi nồng độ niacin thường xuyên để đánh giá hiệu quả điều trị.
Điều trị các bệnh tiềm ẩn
Tình trạng thiếu niacin có thể xảy ra do một số tình trạng tiềm ẩn, bao gồm rối loạn sử dụng rượu, chán ăn, bệnh Crohn, kém hấp thu đường tiêu hóa, hội chứng carcinoid và sử dụng một số loại thuốc, bao gồm isoniazid, được dùng để điều trị bệnh lao. Chính vì thế, chẩn đoán và điều trị các bệnh tiềm ẩn cũng có thể giảm bớt nguy cơ thiếu hụt vitamin B3.
Lưu ý:
Vitamin B3 là một loại vitamin thiết yếu cơ thể cần có, thiếu vitamin B3 tuy hiếm khi xảy ra nhưng nó vẫn được là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể gây ra nhiều bệnh ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin để trả lời câu hỏi thiếu vitamin B3 gây bệnh gì? Tuy nhiên, việc bổ sung sai cách dẫn đến thừa hoặc thiếu vitamin B12 đều không có lợi cho sức khỏe. Nhận biết sớm các triệu chứng thiếu vitamin B3, hiểu rõ cơ thể thiếu vitamin B3 gây ra bệnh gì, thực hiện các biện pháp điều trị kịp thời sẽ giúp bạn có một cuộc sống khỏe mạnh hơn.
Hãy thường xuyên theo dõi website Denk Nutrition - Thực phẩm chức năng của Đức để có thể cập nhật thêm những bài kiến thức sức khỏe hữu ích bạn nhé.
Nguồn:
- National Library of Medicine: Niacin Deficiency.
- Health: Signs and Symptoms of Niacin (Vitamin B3) Deficiency.
- MSD Manual: Niacin Deficiency.
Xem thêm:
