Cao huyết áp (hay còn gọi là tăng huyết áp) là một tình trạng sức khỏe thường gặp. Khi bị cao huyết áp, áp lực máu trong các động mạch của cơ thể cao hơn mức bình thường. Khi huyết áp tăng, tim phải làm việc vất vả hơn để đẩy máu qua các mạch máu, dẫn đến nguy cơ tổn thương các cơ quan quan trọng trong cơ thể như tim, thận, mắt và não. Đây là một bệnh lý nguy hiểm vì thường không có triệu chứng rõ ràng, khiến nhiều người không nhận thức được tình trạng sức khỏe của mình cho đến khi gặp phải biến chứng nghiêm trọng. Trong bài viết này hãy cùng Denk Nutrition tìm hiểu về cao huyết áp là bệnh gì, cách điều trị bệnh cao huyết áp.
Cao huyết áp là bệnh gì?
Cao huyết áp là tình trạng áp lực máu trong động mạch tăng cao bất thường. Huyết áp được đo bằng hai chỉ số: huyết áp tối đa (hoặc huyết áp trên) và huyết áp tối thiểu (hoặc huyết áp dưới). Chỉ số huyết áp tối đa phản ánh lực của máu khi tim co bóp và bơm máu đi, còn huyết áp tối thiểu là lực của máu khi tim nghỉ giữa các nhịp đập.
Theo các chuyên gia y tế, huyết áp bình thường nằm trong khoảng 90/60 mmHg đến 120/80 mmHg. Khi huyết áp vượt quá 140/90 mmHg, người bệnh được chẩn đoán là bị cao huyết áp. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, bệnh tim mạch, suy thận, và mù lòa.
Chỉ số huyết áp bao nhiêu là cao?
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ số huyết áp được phân loại như sau:
- Huyết áp bình thường: dưới 120/80 mmHg.
- Huyết áp cao nhẹ: từ 120/80 mmHg đến 139/89 mmHg.
- Cao huyết áp giai đoạn 1: huyết áp tâm thu từ 130 mmHg đến 139 mmHg hoặc huyết áp tâm trương từ 80 mmHg đến 89 mmHg.
- Cao huyết áp giai đoạn 2: huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên.
Chỉ số huyết áp trên 140/90 mmHg được coi là cao huyết áp và cần được theo dõi và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân gây tăng huyết áp
Có hai nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng cao huyết áp: nguyên phát và thứ phát.
- Cao huyết áp nguyên phát: Đây là dạng cao huyết áp phổ biến nhất, chiếm khoảng 90% các trường hợp. Nguyên nhân cụ thể chưa được xác định rõ ràng, nhưng nó thường liên quan đến yếu tố di truyền, lối sống thiếu vận động, chế độ ăn không lành mạnh, stress và tăng cân.
- Cao huyết áp thứ phát: Đây là tình trạng huyết áp cao do các bệnh lý khác gây ra, như bệnh thận, các vấn đề về tuyến giáp, hoặc do tác dụng phụ của thuốc.
Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ khác có thể dẫn đến cao huyết áp bao gồm:
- Tuổi tác: Khi tuổi càng cao, nguy cơ mắc bệnh càng lớn.
- Di truyền: Nếu trong gia đình có người bị cao huyết áp, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Lượng muối và mỡ thừa trong thực phẩm có thể làm tăng huyết áp.
- Thiếu vận động: Lười vận động làm gia tăng nguy cơ mắc cao huyết áp.
- Căng thẳng, stress: Tình trạng này có thể làm tăng huyết áp tạm thời và kéo dài nếu không được kiểm soát.
Các triệu chứng của cao huyết áp
Cao huyết áp thường không có triệu chứng rõ ràng, điều này khiến cho người bệnh không biết mình bị bệnh cho đến khi gặp phải các biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, một số triệu chứng có thể xuất hiện khi huyết áp cao, bao gồm: đau đầu nặng, chóng mặt, mệt mỏi, mờ mắt, đau ngực hoặc khó thở...
Nếu có các triệu chứng trên, người bệnh cần đi khám bác sĩ để kiểm tra huyết áp và nhận được sự điều trị thích hợp.
Những đối tượng có nguy cơ cao huyết áp
Các nhóm đối tượng sau đây có nguy cơ mắc cao huyết áp cao hơn:
- Người lớn tuổi vì huyết áp có xu hướng tăng theo tuổi tác.
- Người có tiền sử gia đình mắc phải bệnh cao huyết áp.
- Những người có lối sống ít vận động và ăn uống không lành mạnh.
- Người bị thừa cân hoặc béo phì.
- Người có bệnh lý nền như tiểu đường, bệnh thận hoặc các vấn đề về tim mạch.
Cách điều trị bệnh cao huyết áp
Điều trị cao huyết áp bao gồm sự kết hợp giữa thay đổi lối sống và sử dụng thuốc. Các biện pháp có thể bao gồm:
Thay đổi lối sống
Áp dụng chế độ ăn nên giàu rau xanh, trái cây và các nguồn protein từ thực phẩm tự nhiên, giúp cơ thể hấp thụ dinh dưỡng tốt nhất.
Bên cạnh đó, việc tăng cường vận động cũng rất cần thiết. Bạn nên thực hiện ít nhất 150 phút hoạt động thể chất mỗi tuần, như đi bộ, chạy bộ, hoặc tham gia các lớp thể dục. Điều này không chỉ giúp duy trì cân nặng mà còn tăng cường sức khỏe tổng thể.
Kiểm soát căng thẳng
Để kiểm soát căng thẳng hiệu quả, việc thực hiện các bài tập thư giãn là rất quan trọng. Bạn có thể thử các phương pháp như yoga, thiền, hoặc đi bộ để giảm bớt áp lực và thư giãn tâm trí. Yoga giúp cơ thể dẻo dai, cải thiện hô hấp và giảm lo âu, trong khi thiền giúp tập trung và giảm căng thẳng tinh thần.
Sử dụng thuốc
Bác sĩ có thể kê thuốc hạ huyết áp để giúp kiểm soát chỉ số huyết áp. Một số loại thuốc phổ biến bao gồm thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế men chuyển, thuốc chẹn beta và thuốc giãn mạch.
Các loại thực phẩm tốt cho người cao huyết áp
Một chế độ ăn uống lành mạnh là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát huyết áp. Một số thực phẩm tốt cho người cao huyết áp bao gồm:
- Rau xanh và trái cây: Những thực phẩm này giàu kali, giúp cân bằng natri và giảm huyết áp.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Giúp cung cấp chất xơ và các dưỡng chất thiết yếu, tốt cho tim mạch.
- Các loại hạt: hạt hạnh nhân, óc chó và hạt chia có thể giúp giảm huyết áp nhờ vào các axit béo omega-3.
- Các thực phẩm giàu magiê: Các loại thực phẩm như rau bina, hạt điều và hạnh nhân có thể giúp cải thiện chức năng tim mạch.
Các thực phẩm đại kỵ với người cao huyết áp
Người bị cao huyết áp nên tránh một số thực phẩm có thể làm tăng huyết áp, như:
- Thực phẩm chứa nhiều muối: Các món ăn chế biến sẵn, thực phẩm đóng hộp, hoặc thức ăn nhanh chứa lượng muối cao là nguyên nhân chính làm tăng huyết áp.
- Thực phẩm nhiều chất béo bão hòa: Các thực phẩm như thịt mỡ, bơ, pho mát béo có thể làm tăng mức cholesterol và huyết áp.
- Đồ uống chứa caffeine: Caffeine có thể làm tăng huyết áp tạm thời.
- Rượu bia: Sử dụng quá nhiều rượu bia có thể làm tăng huyết áp và làm giảm hiệu quả của thuốc điều trị.
Lưu ý:
Tóm lại, cao huyết áp là một bệnh lý cần được kiểm soát kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm. Việc duy trì một lối sống lành mạnh, ăn uống hợp lý và theo dõi huyết áp thường xuyên sẽ giúp phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả.
Hãy thường xuyên theo dõi website Denk Nutrition - Thực phẩm chức năng của Đức để có thể cập nhật thêm những bài kiến thức sức khỏe hữu ích bạn nhé.
Nguồn:
- vinmec:Cao huyết áp: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị
- tamanhhospital: Huyết áp cao nhất là bao nhiêu? Phạm vi tối đa cần cấp cứu y tế?
