Giải đáp: Mẹ bị tiểu đường thai kỳ sinh con có bị tiểu đường không? Nguy cơ và cách phòng ngừa

Tiểu đường thai kỳ là một trong những biến chứng phổ biến ở phụ nữ mang thai, ảnh hưởng không chỉ đến mẹ mà còn tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe đối với trẻ sơ sinh. Một trong những câu hỏi quan trọng là: Mẹ bị tiểu đường thai kỳ sinh con có bị tiểu đường không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về bệnh lý, mức độ ảnh hưởng và cách phòng ngừa hiệu quả.

Tiểu đường thai kỳ là gì và mẹ bị tiểu đường thai kỳ sinh con có bị tiểu đường không?

Nguyên nhân và cơ chế bệnh lý

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng rối loạn dung nạp glucose khởi phát trong thời kỳ mang thai, thường xuất hiện ở tam cá nguyệt thứ hai hoặc ba. Nguyên nhân chủ yếu bao gồm:

• Sự kháng insulin tăng cao do hormone nhau thai.
• Tăng cân quá mức trong thai kỳ, đặc biệt ở mẹ có chỉ số BMI cao.
• Tiền sử gia đình có người mắc tiểu đường type 2.
• Tuổi mẹ lớn hơn 35 tuổi.
• Đã từng sinh con nặng > 4kg.
• Cơ chế bệnh lý là do insulin không đủ để đáp ứng nhu cầu chuyển hóa glucose tăng cao trong thai kỳ, dẫn đến đường huyết tăng.

Mẹ bị tiểu đường thai kỳ sinh con có bị tiểu đường không?

Câu trả lời là có khả năng, nhưng không phải lúc nào cũng chắc chắn. Các nghiên cứu chỉ ra rằng:

• Trẻ sinh ra từ mẹ bị tiểu đường thai kỳ có nguy cơ mắc tiểu đường type 2 cao hơn 6–8 lần so với trẻ sinh từ mẹ bình thường.
• Ở một số trẻ, biến đổi di truyền về chuyển hóa glucose có thể xảy ra nếu đường huyết của mẹ không được kiểm soát tốt trong thai kỳ.
• Mẹ bị tiểu đường thai kỳ sinh con có bị tiểu đường không cũng phụ thuộc vào các yếu tố sau sinh như: chế độ ăn uống, mức độ vận động, béo phì và di truyền.

Một số nguy cơ tiềm ẩn khiến con dễ bị tiểu đường:

• Trẻ có cân nặng sơ sinh trên 4kg (macrosomia).
• Trẻ sơ sinh bị hạ đường huyết sau sinh.
• Gia đình có tiền sử tiểu đường type 2.
• Trẻ tăng cân nhanh bất thường từ giai đoạn sơ sinh đến mẫu giáo.

Mức độ ảnh hưởng lâu dài đến con sau khi mẹ bị tiểu đường thai kỳ

Mẹ bị tiểu đường thai kỳ sinh con có bị tiểu đường không cũng phụ thuộc vào mức độ ảnh hưởng dài hạn sau đây:

• Rối loạn dung nạp glucose: Nhiều trẻ có nguy cơ phát triển tình trạng này khi vào tuổi dậy thì.
• Béo phì sớm: Trẻ có nguy cơ tăng cân không kiểm soát, dẫn đến kháng insulin.
• Tăng nguy cơ hội chứng chuyển hóa (rối loạn lipid máu, tăng huyết áp, tiểu đường).
• Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tiểu đường type 2 ở tuổi trưởng thành.

Bị tiểu đường thai kỳ có ảnh hưởng đến con không?

Những rủi ro trong thai kỳ khi mẹ bị tiểu đường thai kỳ

Bị tiểu đường thai kỳ có rủi ro không? Câu trả lời là có, đặc biệt nếu bệnh không được kiểm soát:

• Thai to vượt mức (Macrosomia).
• Chấn thương khi sinh (kẹp vai, gãy xương đòn).
• Nhiễm trùng nước ối và nguy cơ sinh non.
• Đa ối gây khó thở và biến chứng cho thai nhi.

Bị tiểu đường thai kỳ có ảnh hưởng đến con sau sinh không?

Sau sinh, trẻ có thể gặp các vấn đề sau:

• Hạ đường huyết sơ sinh do tụy thai nhi sản xuất quá nhiều insulin.
• Vàng da kéo dài.
• Khó thở, đặc biệt là hội chứng suy hô hấp do phổi chưa trưởng thành.
• Tăng nguy cơ mắc các vấn đề chuyển hóa khi trưởng thành.

Vì vậy, lo lắng về việc bị tiểu đường thai kỳ có ảnh hưởng đến con không là hoàn toàn có cơ sở nếu không được theo dõi sát. 

Biến chứng dài hạn ở trẻ sinh ra từ mẹ bị tiểu đường thai kỳ

• Kháng insulin từ nhỏ, dẫn đến tiền tiểu đường hoặc tiểu đường sớm.
• Suy giảm nhận thức nhẹ do thiếu oxy thai kỳ kéo dài.
• Rối loạn hành vi, ảnh hưởng khả năng học tập và phát triển trí tuệ.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tăng huyết áp từ tuổi thiếu niên.

Cách phòng ngừa và chăm sóc con khi mẹ bị tiểu đường thai kỳ

Chế độ ăn và sinh hoạt hợp lý cho mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ

• Chia nhỏ bữa ăn trong ngày (5–6 bữa).
• Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ (rau xanh, đậu, ngũ cốc nguyên hạt).
• Hạn chế tinh bột tinh luyện, đồ ngọt, thực phẩm chế biến sẵn.
• Uống nhiều nước, tránh nước ngọt có ga.
• Vận động nhẹ 30 phút/ngày (đi bộ, yoga bầu).

Theo dõi và chăm sóc trẻ sau sinh

• Theo dõi đường huyết định kỳ trong năm đầu đời.
• Đưa trẻ đi khám chuyên khoa nhi – nội tiết nếu có dấu hiệu: tăng cân nhanh bất thường, uống nước và đi tiểu nhiều, lờ đờ, mệt mỏi không rõ nguyên nhân.
• Theo dõi dinh dưỡng hợp lý: tránh cho trẻ ăn quá nhiều đường và đồ chiên xào.

Phòng ngừa nguy cơ tiểu đường ở trẻ khi lớn lên

• Tập cho trẻ thói quen ăn nhiều rau và trái cây ít ngọt.
• Duy trì hoạt động thể chất đều đặn (chơi thể thao, bơi lội).
• Tránh để trẻ thừa cân hoặc béo phì.
• Kiểm tra đường huyết định kỳ từ 5 tuổi trở đi nếu có yếu tố nguy cơ.

Câu hỏi mẹ bị tiểu đường thai kỳ sinh con có bị tiểu đường không cần được nhìn nhận như một vấn đề phòng ngừa dài hạn, không chỉ dừng ở lúc sinh.

Kết luận

Vậy, mẹ bị tiểu đường thai kỳ sinh con có bị tiểu đường không? Câu trả lời là: có thể có nguy cơ, nhưng điều đó không phải chắc chắn, và hoàn toàn có thể phòng ngừa. Bằng cách kiểm soát đường huyết trong thai kỳ, xây dựng chế độ ăn uống – vận động phù hợp và theo dõi sức khỏe lâu dài cho trẻ, mẹ có thể giúp con phát triển khỏe mạnh, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. 

Đừng bỏ lỡ nguồn kiến thức sức khỏe hữu ích từ Denk Nutrition - thương hiệu thực phẩm chức năng uy tín của Đức để cập nhật những thông tin giá trị bạn nhé.

Nguồn:

1. Vinmec: Bị bệnh tiểu đường có sinh con được không ?
2. Long Châu: Nếu mẹ bị tiểu đường thai kỳ con có bị tiểu đường không ?
3. Vinmec: Những vấn đề của trẻ sinh ra từ mẹ bị tiều đường thai kỳ