Glucose trong máu, hay còn gọi là đường huyết, là nguồn năng lượng chính cho mọi hoạt động của các tế bào trong cơ thể. Glucose được cung cấp chủ yếu từ thực phẩm, đặc biệt là các loại thực phẩm chứa carbohydrate, và được hấp thụ vào máu qua quá trình tiêu hóa. Trong bài viết này, hãy cùng Denk Nutrition tìm hiểu chi tiết về glucose trong máu là gì, mức bình thường, ý nghĩa chỉ số glucose máu.
Glucose máu là gì?
Glucose máu là nồng độ của glucose có trong máu, là một chỉ số quan trọng để chẩn đoán và theo dõi tình trạng sức khỏe. Glucose máu rất quan trọng, nó giúp cung cấp năng lượng cho các hoạt động của cơ thể. Khi chúng ta ăn thực phẩm, carbohydrate từ thực phẩm sẽ được chuyển hóa thành glucose trong ruột và được đưa vào máu. Quá trình này sẽ giúp duy trì mức glucose máu trong giới hạn bình thường để cơ thể có thể sử dụng làm năng lượng.
Glucose có vai trò quan trọng đối với sự hoạt động của cơ thể, đặc biệt là đối với các cơ quan cần năng lượng liên tục như não, hệ thần kinh và cơ bắp. Tuy nhiên, nếu lượng glucose trong máu quá cao hoặc quá thấp sẽ gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Hàm lượng Glucose máu bình thường là bao nhiêu?
Mức glucose trong máu được đánh giá thông qua các xét nghiệm, và chỉ số này có thể dao động tùy theo thời điểm trong ngày, trạng thái ăn uống và các yếu tố khác. Mức glucose máu bình thường như sau:
- Khi đói (sau khi không ăn uống ít nhất 8 giờ): Mức glucose trong máu bình thường dao động từ 70 đến 100 mg/dL (3.9 – 5.6 mmol/L).
- Sau bữa ăn (2 giờ sau khi ăn): Mức glucose máu không nên vượt quá 140 mg/dL (7.8 mmol/L).
- Glucose huyết tương khi xét nghiệm ngẫu nhiên: Mức glucose trong máu có thể dao động từ 70 đến 140 mg/dL. Nếu vượt quá 200 mg/dL, tình trạng tăng glucose máu hoặc mắc bệnh tiểu đường.
Mức glucose máu phải được kiểm soát và duy trì trong phạm vi an toàn để đảm bảo cơ thể hoạt động hiệu quả mà không gây ra các vấn đề về sức khỏe.
Mức Glucose máu tăng cao
Khi mức glucose trong máu vượt quá mức bình thường, tình trạng này gọi là tăng glucose máu. Tình trạng tăng glucose máu có thể xảy ra khi cơ thể không sản xuất đủ insulin hoặc không thể sử dụng insulin hiệu quả. Các nguyên nhân phổ biến của tình trạng này bao gồm:
- Bệnh tiểu đường (Đái tháo đường): Đây là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng tăng glucose máu. Căn bệnh này xảy ra do cơ thể không sản xuất đủ insulin để chuyển hóa glucose trong máu, điều này dẫn đến nồng độ glucose trong máu tăng cao.
- Sự căng thẳng kéo dài: Căng thẳng có thể kích thích cơ thể sản sinh các hormone như cortisol, ảnh hưởng trực tiếp đến việc tăng mức glucose trong máu.
- Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn quá nhiều thực phẩm chứa carbohydrate, lượng đường trong máu càng cao. Đặc biệt là các loại thực phẩm chế biến sẵn, có thể làm tăng mức glucose trong máu nhanh chóng.
- Lười vận động: Tình trạng lười vận động, ngồi nhiều kéo dài sẽ làm suy giảm phản ứng với insulin, dẫn đến tụy tiết ra nhiều insulin làm cho mức glucose trong máu tăng cao.
Mức glucose máu tăng cao kéo dài sẽ có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như các vấn đề về tim mạch, thận, mắt và thần kinh.
Mức Glucose máu giảm thấp
Ngược lại, khi mức glucose trong máu giảm xuống quá thấp, tình trạng này được gọi là hạ glucose máu. Điều này có thể gây ra các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi và thậm chí có thể dẫn đến hôn mê nếu không được xử lý kịp thời. Các nguyên nhân dẫn đến hạ glucose máu bao gồm:
- Không ăn đủ bữa hoặc bỏ bữa: Khi cơ thể không nhận đủ carbohydrate từ thực phẩm, mức glucose máu có thể giảm.
- Sử dụng quá liều insulin hoặc thuốc hạ glucose: Người mắc bệnh tiểu đường có thể vô tình sử dụng quá liều insulin hoặc thuốc hạ glucose, gây ra tình trạng hạ đường huyết.
- Uống rượu quá mức: Rượu có thể làm giảm khả năng của gan trong việc giải phóng glucose vào máu, gây ra hạ đường huyết.
Ý nghĩa chỉ số Glucose máu
Chỉ số glucose máu là một yếu tố quan trọng giúp bác sĩ đánh giá tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, đặc biệt là trong việc chẩn đoán bệnh tiểu đường hoặc các bệnh lý khác liên quan đến rối loạn chuyển hóa glucose. Khi xét nghiệm glucose máu, bác sĩ có thể xác định liệu người bệnh có nguy cơ mắc tiểu đường hay không và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Mức glucose máu bình thường sẽ giúp cơ thể duy trì các hoạt động sống và năng lượng cho các tế bào. Nếu chỉ số này quá cao hoặc quá thấp, cần có biện pháp can thiệp y tế để ngăn ngừa các biến chứng.
Các yếu tố ảnh hưởng đến mức Glucose máu
Mức glucose trong máu có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm:
- Chế độ ăn uống: Các thực phẩm dễ chuyển hóa thành glucose nhanh chóng như bánh mì trắng, nước ngọt, khoai tây sẽ làm tăng mức glucose máu nhanh chóng.
- Lối sống và hoạt động thể chất: Vận động đều đặn giúp cơ thể sử dụng glucose hiệu quả hơn. Người lười vận động có thể gặp phải tình trạng glucose máu cao hơn.
- Căng thẳng: Căng thẳng có thể gây ra sự giải phóng hormone gây tăng đường huyết.
- Thuốc men: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến mức glucose trong máu, chẳng hạn như thuốc lợi tiểu, thuốc điều trị cao huyết áp hoặc thuốc steroid.
Ăn gì để giảm Glucose trong máu?
Để giảm glucose trong máu, chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát đường huyết. Những thực phẩm sau có thể giúp giảm glucose máu hiệu quả:
- Thực phẩm giàu chất xơ: Các loại rau xanh, quả mọng, đậu và các loại hạt giúp cải thiện khả năng hấp thu và duy trì mức glucose ổn định.
- Chất béo lành mạnh: Các nguồn chất béo lành mạnh như dầu ô liu, dầu hạt chia, quả bơ giúp kiểm soát glucose trong máu hiệu quả hơn.
- Các thực phẩm có chỉ số glycemic thấp: Các thực phẩm như yến mạch, gạo lứt, khoai lang giúp kiểm soát glucose máu hiệu quả.
Bên cạnh đó, hạn chế tiêu thụ các thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường và chất béo bão hòa là điều cần thiết để kiểm soát mức glucose trong máu.
Kết luận
Glucose trong máu là một chỉ số quan trọng để theo dõi sức khỏe, đặc biệt là đối với những người có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Việc duy trì mức glucose máu ổn định là điều cần thiết để đảm bảo cơ thể luôn khỏe mạnh. Chế độ ăn uống hợp lý, lối sống tích cực và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp chúng ta duy trì mức glucose trong máu ở mức an toàn.
Hãy thường xuyên theo dõi website Denk Nutrition - Thực phẩm chức năng của Đức để có thể cập nhật thêm những bài kiến thức sức khỏe hữu ích bạn nhé.
Nguồn
- tamanhhospital: glucose
- vinmec: vai tro cua dinh luong glucose trong mau
