Khả năng tập trung là một trong những yếu tố then chốt quyết định hiệu suất làm việc, học tập và cả chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, không phải ai cũng giữ được sự tập trung cao độ một cách tự nhiên. Trong bài viết này, Denk Nutrition sẽ phân tích các nguyên nhân phổ biến ảnh hưởng đến sự tập trung và đề xuất những phương pháp hiệu quả để cải thiện khả năng này một cách bền vững.
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tập trung
ADHD (rối loạn tăng động giảm chú ý)
ADHD là một trong những nguyên nhân phổ biến làm suy giảm khả năng tập trung. Người mắc ADHD thường gặp khó khăn trong việc duy trì sự chú ý trong thời gian dài, dễ bị phân tâm bởi các kích thích xung quanh.
Rối loạn hoặc suy giảm chức năng nhận thức
Chức năng nhận thức bao gồm một loạt các khả năng tinh thần như trí nhớ, khả năng lập luận và xử lý thông tin. Khi các chức năng này bị rối loạn hoặc suy giảm thì khả năng tập trung sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Người bệnh thường quên nhanh, khó tiếp thu thông tin và xử lý chậm chạp, dễ bị phân tâm bởi những kích thích nhỏ xung quanh và mất nhiều thời gian hơn.
Trầm cảm
Trầm cảm không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng mà còn kéo theo sự suy giảm chức năng nhận thức, trong đó có sự tập trung. Người trầm cảm thường cảm thấy mệt mỏi, thiếu động lực và khó duy trì sự chú ý vào công việc dù đơn giản.
Môi trường làm việc ồn ào
Một không gian làm việc thiếu yên tĩnh, quá nhiều tiếng ồn hoặc yếu tố gây nhiễu (như tiếng nói chuyện, điện thoại rung, âm thanh đường phố…) khiến não bộ khó lọc thông tin và dễ bị xao nhãng. Đây là yếu tố khách quan nhưng ảnh hưởng lớn đến chất lượng tập trung.
Thiếu ngủ hoặc căng thẳng
Giấc ngủ kém chất lượng và tình trạng stress kéo dài làm cạn kiệt năng lượng thần kinh. Thiếu ngủ khiến khả năng ghi nhớ, xử lý thông tin và duy trì sự chú ý giảm sút nghiêm trọng. Căng thẳng mãn tính cũng khiến hệ thần kinh bị kích thích liên tục, cản trở não bộ duy trì sự chú ý ổn định.
Thiếu động lực
Không có mục tiêu rõ ràng hay không cảm thấy hứng thú với công việc cũng làm giảm sự tập trung. Khi động lực thấp, sự chú ý tự nhiên sẽ bị phân tán sang những thứ dễ tiếp cận hơn như mạng xã hội hoặc các hoạt động giải trí ngắn hạn.
Chấn thương ở đầu
Những chấn thương vùng đầu, dù là nhẹ hay nặng, đều có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến đến các chức năng nhận thức như trí nhớ, sự tập trung hoặc khả năng ra quyết định. Trong những trường hợp nghiêm trọng, người bệnh cần được điều trị phục hồi chức năng nhận thức chuyên sâu.
Cách tăng khả năng tập trung
Mặc dù có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự tập trung, nhưng hoàn toàn có thể cải thiện nếu ta kiên trì và áp dụng các phương pháp khoa học. Dưới đây là những cách hiệu quả giúp nâng cao khả năng tập trung.
Ngồi thiền
Thiền giúp rèn luyện sự chú ý và kiểm soát tâm trí. Chỉ cần 10–15 phút mỗi ngày ngồi thiền trong yên tĩnh, tập trung vào hơi thở, cũng đã đủ để cải thiện khả năng tập trung đáng kể. Nghiên cứu cho thấy thiền đều đặn có thể tăng mật độ chất xám ở vùng vỏ não trước trán – khu vực liên quan đến khả năng tập trung và kiểm soát hành vi.
Kỷ luật bằng kế hoạch cụ thể
Một kế hoạch rõ ràng, với mục tiêu và thời gian cụ thể, sẽ giúp não bộ dễ dàng tập trung hơn. Ta có thể sử dụng kỹ thuật Pomodoro (làm việc 25 phút, nghỉ 5 phút) hoặc chia nhỏ công việc theo từng giai đoạn. Việc đặt ra các mốc hoàn thành cụ thể sẽ tạo áp lực tích cực thúc đẩy sự chú ý.
Cải thiện chất lượng giấc ngủ
Một giấc ngủ đủ sâu từ 7–8 tiếng mỗi đêm là điều kiện tiên quyết cho trí não hoạt động hiệu quả. Tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ, hạn chế caffeine vào chiều tối và tạo môi trường ngủ yên tĩnh, mát mẻ sẽ giúp giấc ngủ chất lượng hơn, từ đó hỗ trợ sự tập trung vào ngày hôm sau.
Sử dụng Caffeine hợp lý
Caffeine có thể tăng sự tỉnh táo và khả năng tập trung trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, cần sử dụng hợp lý để tránh phụ thuộc. Một cốc cà phê buổi sáng có thể giúp ta bắt đầu ngày mới tỉnh táo hơn, nhưng nên tránh uống sau 14 giờ để không ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Không làm nhiều việc cùng lúc
Làm nhiều việc cùng lúc sẽ khiến não bộ bị “phân tán” và không thể tập trung sâu vào một việc nào cả. Hãy ưu tiên, tập trung vào một nhiệm vụ duy nhất tại một thời điểm – để đạt hiệu quả cao nhất. Nếu đang học thì chỉ học, không vừa học vừa xem điện thoại hoặc lướt mạng xã hội.
Chơi trò chơi rèn luyện trí não
Các trò chơi như sudoku, cờ vua, ghép hình, hoặc các ứng dụng huấn luyện não sẽ giúp tăng cường khả năng tập trung, ghi nhớ và logic. Tuy không thay thế hoàn toàn việc rèn luyện thực tế, nhưng chúng là phương pháp hỗ trợ hữu ích và thú vị.
Thường xuyên tập thể dục
Vận động thể chất giúp tăng lưu lượng máu lên não, cải thiện khả năng nhận thức và tinh thần. Các bài tập như đi bộ nhanh, chạy bộ, yoga, hoặc tập gym đều có tác dụng cải thiện sự chú ý. Chỉ cần 30 phút tập luyện mỗi ngày cũng đã đủ để cải thiện sự minh mẫn của não bộ.
Kết luận
Khả năng tập trung là kỹ năng có thể rèn luyện. Bằng việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng và áp dụng những phương pháp phù hợp – từ thiền, đến việc cải thiện giấc ngủ hay chế độ vận động – ta có thể từng bước lấy lại sự tập trung và phát triển nó thành thói quen.
Duy trì sự tập trung sẽ không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công việc, học tập mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống tinh thần, tạo nền tảng vững chắc để ta chạm tới mọi mục tiêu một cách bền vững.
Hãy thường xuyên theo dõi website Denk Nutrition - Thực phẩm chức năng của Đức để có thể cập nhật thêm những bài kiến thức sức khỏe hữu ích bạn nhé.
Nguồn:
- nhathuoclongchau: Cách để tập trung cao độ là gì? 10 phương pháp rèn luyện sự tập trung từ bây giờ!
- pace.edu: Kỹ năng tập trung là gì? Cách rèn luyện khả năng tập trung
- vinmec: Làm thế nào để tăng khả năng tập trung?
