Selen là một nguyên tố vi lượng thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng của cơ thể, bao gồm tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương oxy hóa và duy trì sức khỏe tuyến giáp. Mặc dù chỉ cần một lượng nhỏ selen, nhưng khi cơ thể không nhận đủ chất này, nó có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Trong bài viết này, hãy cùng Denk Nutrition tìm hiểu về các triệu chứng thiếu Selen, nguyên nhân và cách điều trị khi thiếu hụt selen.
Các triệu chứng thiếu Selen của cơ thể
Thiếu hụt selen thường rất khó để nhận biết trong giai đoạn đầu vì triệu chứng của nó không rõ ràng và có thể bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác. Tuy nhiên, khi cơ thể thiếu hụt selen trong thời gian dài, các triệu chứng sẽ trở nên rõ ràng hơn và có thể bao gồm:
Suy giảm miễn dịch
Selen là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì hoạt động hiệu quả của hệ miễn dịch. Khi thiếu hụt selen, hệ miễn dịch sẽ bị suy yếu, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, cảm lạnh và cúm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng selen có khả năng tăng cường hoạt động của các tế bào miễn dịch, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, virus và các tác nhân gây bệnh khác.
Ngoài ra, thiếu selen có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng nặng hơn như bệnh cúm gia cầm, bệnh viêm gan B và C, đồng thời làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh tự miễn dịch, khi hệ miễn dịch tấn công chính các tế bào khỏe mạnh của cơ thể.
Các vấn đề về tuyến giáp
Selen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng bình thường của tuyến giáp. Thiếu selen có thể gây ra các vấn đề như suy giáp hoặc viêm tuyến giáp. Tuyến giáp cần selen để sản xuất hormone tuyến giáp, và sự thiếu hụt chất này có thể dẫn đến việc giảm sản xuất hormone, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi,suy giảm trí nhớ, tăng cân không kiểm soát, da khô và tóc rụng.
Các vấn đề về thần kinh
Selen có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các tế bào thần kinh khỏi tổn thương do quá trình oxy hóa. Khi cơ thể thiếu hụt selen, các tế bào thần kinh sẽ dễ bị tổn thương hơn, từ đó dẫn đến các vấn đề về thần kinh như suy giảm trí nhớ, khó tập trung và thậm chí là các bệnh lý nghiêm trọng hơn như bệnh Alzheimer.
Các triệu chứng thần kinh khi thiếu hụt selen có thể bao gồm sự suy giảm khả năng tư duy, mất ngủ, lo âu và trầm cảm. Một số nghiên cứu còn cho thấy thiếu selen có thể liên quan đến các rối loạn thần kinh vận động, gây yếu cơ và giảm khả năng vận động.
Vô sinh
Thiếu hụt selen có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của cả nam và nữ. Ở nam giới, selen là thành phần quan trọng trong việc sản xuất tinh trùng. Sự thiếu hụt chất này có thể làm giảm chất lượng tinh trùng, dẫn đến vô sinh. Ở phụ nữ, thiếu selen có thể làm tăng nguy cơ sảy thai và các vấn đề liên quan đến sự phát triển của thai nhi.
Nguyên nhân thiếu hụt selen
Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến thiếu hụt selen, và những nguyên nhân này có thể bao gồm:
-
Chế độ ăn uống không cân bằng: Những người có chế độ ăn uống thiếu đa dạng hoặc tiêu thụ ít thực phẩm giàu selen như hải sản, thịt, các loại hạt, và ngũ cốc nguyên hạt có nguy cơ cao bị thiếu hụt selen.
-
Môi trường: Selen thường có trong đất, và thực vật hấp thụ selen từ đất để phát triển. Tuy nhiên, nếu đất trong khu vực sinh sống thiếu selen, cây trồng cũng sẽ có lượng selen thấp, dẫn đến thiếu hụt selen trong chuỗi thực phẩm.
-
Các bệnh lý về tiêu hóa: Những người mắc các bệnh về tiêu hóa như bệnh Celiac, viêm ruột, hoặc các bệnh gây rối loạn hấp thụ dinh dưỡng có nguy cơ cao bị thiếu hụt selen. Khi hệ tiêu hóa không hoạt động hiệu quả, cơ thể sẽ không thể hấp thụ selen từ thực phẩm một cách tối ưu.
-
Sử dụng thực phẩm chức năng không đúng cách: Một số người sử dụng thực phẩm chức năng không đúng cách hoặc quá mức, điều này có thể gây mất cân bằng dinh dưỡng và dẫn đến thiếu hụt selen. Ngoài ra, người cao tuổi hoặc những người có lối sống không lành mạnh cũng có nguy cơ cao bị thiếu hụt selen.
-
Bệnh nhân nhiễm HIV: các bệnh nhân nhiễm HIV cũng có thể ảnh hưởng đến sự hấp thụ Selen của cơ thể, ngay cả khi đang cung cấp đủ Selen thông qua chế độ ăn.
Cách điều trị khi cơ thể thiếu hụt selen
Khi xác định thiếu hụt selen, việc điều trị thường bao gồm điều chỉnh chế độ ăn uống và sử dụng các loại thực phẩm chức năng chứa selen. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:
Bổ sung thực phẩm giàu selen
Để bù đắp sự thiếu hụt selen một cách tự nhiên và an toàn, bạn có thể bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày những thực phẩm giàu selen như hải sản, đặc biệt là cá hồi, cá ngừ, tôm và cua. Ngoài ra, thịt đỏ như thịt bò và thịt gà cũng là nguồn cung cấp selen phong phú. Các loại hạt, đặc biệt là hạt quả hạch Brazil, được biết đến như một trong những nguồn selen tự nhiên tốt nhất. Hoặc ngũ cốc nguyên hạt như lúa mì và yến mạch cũng có thể góp phần cung cấp selen cho cơ thể.
Sử dụng thực phẩm chức năng
Đối với những trường hợp thiếu hụt selen nghiêm trọng hoặc không thể bù đắp bằng chế độ ăn uống, bác sĩ có thể khuyến nghị sử dụng các loại thực phẩm chức năng chứa selen. Tuy nhiên, việc sử dụng thực phẩm chức năng cần phải tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh tình trạng thừa selen, gây ngộ độc.
Điều trị các bệnh lý liên quan
Đối với những người có các bệnh lý tiêu hóa ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ selen, việc điều trị các bệnh này là cần thiết. Ngoài ra, những người mắc các bệnh lý như suy giáp hoặc các vấn đề về thần kinh cũng cần có kế hoạch điều trị cụ thể để cải thiện tình trạng sức khỏe.
Theo dõi sức khỏe định kỳ
Việc kiểm tra mức độ selen trong cơ thể thường xuyên là cách tốt nhất để phát hiện và điều chỉnh sự thiếu hụt sớm. Đối với những người có nguy cơ cao bị thiếu hụt selen, việc theo dõi sức khỏe định kỳ cùng với sự hỗ trợ từ bác sĩ dinh dưỡng là rất quan trọng.
Lưu ý:
Thiếu hụt selen là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể dẫn đến nhiều hệ lụy đối với hệ miễn dịch, tuyến giáp, hệ thần kinh và khả năng sinh sản. Việc phát hiện sớm các triệu chứng thiếu selen và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng phù hợp là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa và điều trị thiếu hụt selen. Đồng thời, việc duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng và giàu các dưỡng chất vi lượng như selen sẽ giúp cơ thể luôn khỏe mạnh và chống lại các nguy cơ bệnh tật.
Hãy thường xuyên theo dõi website Denk Nutrition - Thực phẩm chức năng của Đức để có thể cập nhật thêm những bài kiến thức sức khỏe hữu ích bạn nhé.
Nguồn:
- Healthline: Selenium Deficiency
- avakids: Selen là gì? Chất Selen có tác dụng gì đối với sức khỏe?
