Dị ứng sữa bò là tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong giai đoạn sơ sinh và những năm đầu đời. Tuy nhiên, không phải cha mẹ nào cũng dễ dàng nhận biết các dấu hiệu dị ứng sớm để có hướng xử lý kịp thời. Vậy làm sao để biết bé dị ứng sữa bò? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận diện các biểu hiện đặc trưng, nguyên nhân gây dị ứng và cách chăm sóc trẻ đúng cách khi gặp tình trạng này.
Dị ứng sữa bò là gì?
Dị ứng sữa bò là phản ứng miễn dịch bất thường của cơ thể trẻ đối với protein trong sữa bò, phổ biến nhất là casein (có trong phần rắn của sữa đông vón lại) và whey (có trong phần lỏng còn lại của sữa sau khi sữa đông vón lại). Tình trạng này thường gặp ở trẻ dưới 1 tuổi, đặc biệt là những bé không được bú mẹ hoàn toàn và phải dùng sữa công thức từ sữa bò.
Phân biệt dị ứng đạm bò với các vấn đề khác
Cha mẹ thường nhầm lẫn giữa dị ứng đạm bò với các vấn đề sau:
-
Nổi mẩn đỏ quanh miệng và má: Nhiều phụ huynh nghĩ trẻ bị côn trùng đốt, mề đay cấp, chàm da hoặc do sử dụng nguồn nước không sạch.
-
Tiêu chảy: Triệu chứng này thường bị nhầm với rối loạn tiêu hóa hoặc tình trạng không dung nạp lactose.
-
Đầy hơi, nôn trớ: Khi thấy trẻ nôn trớ hoặc đầy bụng, cha mẹ thường cho rằng nguyên nhân là trào ngược dạ dày – thực quản, mà không nghĩ đến khả năng dị ứng với đạm sữa.
-
Khò khè tái diễn, khó thở: Trẻ bị ho, thở khò khè dễ bị ba mẹ nhầm là cảm cúm hoặc viêm mũi, viêm họng thông thường.
-
Quấy khóc kéo dài: Trẻ khóc nhiều, nhất là vào buổi tối, thường bị hiểu lầm là "khóc dạ đề", trong khi đây có thể là biểu hiện của khó chịu do dị ứng.
Dấu hiệu trẻ dị ứng đạm bò cha mẹ cần biết
Dị ứng đạm sữa bò ở trẻ sơ sinh có thể biểu hiện qua triệu chứng tức thời hoặc triệu chứng muộn, tùy theo cơ địa và mức độ nhạy cảm của từng bé.
Triệu chứng tức thời
-
Khó thở, thở khò khè.
-
Sưng môi, lưỡi, mặt.
-
Da phát ban, nổi mề đay, mẩn đỏ, ngứa ngáy.
-
Chàm là biểu hiện của tình trạng viêm da dị ứng.
-
Nôn mửa ngay sau khi bú sữa.
-
Tiêu chảy.
Triệu chứng muộn
-
Chàm, ngứa, nổi mẩn đỏ tái diễn.
-
Ho kéo dài, sổ mũi, thở khò khè.
-
Trẻ quấy khóc nhiều, đặc biệt sau khi ăn hoặc bú.
-
Đau quặn bụng.
-
Nôn trớ, trào ngược thường xuyên.
-
Táo bón kéo dài.
-
Đi ngoài nhiều lần, phân lỏng hoặc có lẫn máu.
Trong trường hợp nặng, bé có thể bị sốc phản vệ, đây là trường hợp có thể nguy hiểm đến tính mạng của bé, các bậc phụ huynh cần nhanh chóng can thiệp y tế ngay lập tức.
Cách chẩn đoán bé có dị ứng với đạm sữa bò
Việc chẩn đoán dị ứng đạm bò không thể chỉ dựa vào quan sát triệu chứng mà cần sự đánh giá của bác sĩ chuyên khoa. Một số phương pháp chẩn đoán thường dùng:
-
Test dị ứng da: xác định phản ứng với protein sữa qua da.
-
Xét nghiệm máu (IgE): đo nồng độ kháng thể IgE đặc hiệu với sữa.
-
Phương pháp loại trừ và thử lại: loại bỏ sữa bò khỏi khẩu phần và theo dõi thay đổi, sau đó thử lại dưới sự giám sát y tế.
Các loại sữa thay thế phù hợp cho trẻ dị ứng đạm bò
Tùy vào mức độ dị ứng và độ tuổi của trẻ, bác sĩ sẽ chỉ định loại sữa thay thế phù hợp nhằm đảm bảo dinh dưỡng cho bé mà không gây phản ứng dị ứng.
Sữa công thức thủy phân toàn phần
Nghiên cứu cho thấy khoảng 90% trẻ sơ sinh bị dị ứng đạm sữa bò có thể dung nạp tốt sữa công thức thủy phân toàn phần. Đây là loại sữa có nguồn gốc từ sữa bò, nhưng các phân tử protein đã được chia nhỏ nhằm giảm khả năng bị hệ miễn dịch phản ứng quá mức. Thành phần dinh dưỡng trong sữa vẫn đảm bảo đáp ứng nhu cầu phát triển của trẻ nhỏ.
Sữa công thức axit amin
Trong những trường hợp trẻ không đáp ứng với sữa thủy phân hoàn toàn hoặc có biểu hiện dị ứng nghiêm trọng (như sốc phản vệ), bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng sữa công thức chứa acid amin. Đây là loại sữa được sản xuất từ các acid amin tự do – dạng phân tử nhỏ nhất, gần như không còn nguy cơ gây dị ứng.
Sữa đậu nành có dùng được không?
Trẻ dị ứng đạm sữa bò có nguy cơ dị ứng chéo với sữa dê, sữa cừu, đậu nành, gạo,... Do đó, không nên tự ý chuyển sang các loại sữa có đạm từ nguồn gốc khác (như sữa dê, sữa đậu nành không thủy phân hoặc sữa gạo), nếu chưa có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.
Cách phòng ngừa dị ứng sữa bò ở trẻ nhỏ
Một số biện pháp giúp giảm nguy cơ dị ứng sữa bò ở trẻ:
-
Nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, vì sữa mẹ có kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ dị ứng.
-
Tránh cho trẻ tiếp xúc sớm với sữa bò nếu gia đình có tiền sử dị ứng.
-
Sử dụng thực phẩm mới một cách từ từ và theo dõi kỹ phản ứng của trẻ.
-
Không tự ý đổi sữa hoặc dùng thuốc điều trị dị ứng nếu chưa có chỉ định của bác sĩ.
Lưu ý:
Việc sớm nhận biết các biểu hiện bất thường sau khi trẻ sử dụng sữa bò là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện cho bé. Bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin để trả lời cho câu hỏi làm sao để biết bé dị ứng sữa bò, bạn hãy quan sát kỹ các dấu hiệu về tiêu hóa, hô hấp, làn da và hành vi của trẻ, đồng thời chủ động đưa bé đi khám khi cần thiết. Từ đó, bạn có thể lựa chọn loại sữa phù hợp hơn và xây dựng chế độ dinh dưỡng an toàn cho bé yêu.
Hãy thường xuyên theo dõi website Denk Nutrition - Thực phẩm chức năng của Đức để có thể cập nhật thêm những bài kiến thức sức khỏe hữu ích bạn nhé.
Nguồn:
- Tâm Anh Hospital: Trẻ sơ sinh bị dị ứng đạm sữa bò: Nguyên nhân và dấu hiệu
- Nhà thuốc Long Châu: Những điều cần biết về dị ứng đạm sữa bò nhẹ ở trẻ nhỏ.
- MEDLATEC: Dị ứng đạm sữa bò là gì và dấu hiệu nhận biết
- Vinmec International Hospital: Dấu hiệu trẻ bị dị ứng đạm sữa bò
- Vinmec International Hospital: Nhận biết và xử trí dị ứng đạm sữa bò ở trẻ
