Dị ứng sữa mẹ là tình trạng khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng khi thấy trẻ sơ sinh xuất hiện các triệu chứng bất thường như tiêu chảy, phát ban, nôn ói hoặc quấy khóc kéo dài sau khi bú mẹ. Dù sữa mẹ được xem là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh, nhưng một số thành phần trong chế độ ăn của mẹ có thể đi vào sữa và gây phản ứng dị ứng ở bé. Bài viết sau đây sẽ cung cấp thông tin giúp ba mẹ nhận biết sớm và xử lý đúng cách, giúp đảm bảo an toàn cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ trong những tháng đầu đời.
Dị ứng sữa mẹ là gì?
Dị ứng sữa mẹ là tình trạng hiếm gặp, nhưng vẫn có thể xảy ra ở một số trẻ sơ sinh, thường xuất hiện trong giai đoạn từ 1 đến 6 tháng tuổi.
Theo các chuyên gia y tế, cơ chế gây dị ứng sữa mẹ chủ yếu liên quan đến phản ứng của hệ miễn dịch của trẻ với một số protein có trong sữa mẹ, đặc biệt là những protein mà người mẹ hấp thu từ thực phẩm (như sữa bò, trứng, đậu phộng…). Khi trẻ bú mẹ, hệ miễn dịch có thể nhận biết những protein này là chất gây hại và bắt đầu sản xuất kháng thể IgE để phản ứng. Sự phản ứng này gây ra các biểu hiện dị ứng như nổi mẩn, tiêu chảy, quấy khóc kéo dài, hoặc nôn ói.
Nguyên nhân nào khiến trẻ dị ứng sữa mẹ
Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:
-
Protein từ thực phẩm mẹ tiêu thụ: Các protein từ sữa bò, đậu nành, trứng, hải sản... có thể được hấp thu vào sữa mẹ và gây dị ứng ở trẻ.
-
Yếu tố di truyền: Nếu gia đình có tiền sử dị ứng thực phẩm, trẻ có nguy cơ cao bị dị ứng sữa mẹ.
-
Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện: Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn non nớt, dễ phản ứng với các protein lạ.
Dấu hiệu bé bị dị ứng sữa mẹ
Dị ứng đạm sữa bò ở trẻ sơ sinh có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau, ảnh hưởng đến da, hô hấp và tiêu hóa. Một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:
-
Phát ban, nổi mẩn: Trẻ xuất hiện những nốt ban nhỏ màu hồng sẫm trên khắp cơ thể hoặc tập trung thành từng mảng. Tình trạng này thường khiến trẻ ngứa ngáy, khó chịu, quấy khóc nhiều.
-
Sưng mặt: Một số bộ phận trên khuôn mặt như má, mí mắt, môi có thể bị sưng, gây khó khăn khi bú và làm hạn chế cử động cơ mặt của trẻ.
-
Rối loạn hô hấp: Sưng ở vùng cổ có thể khiến trẻ gặp khó khăn khi nuốt, kèm theo triệu chứng như ho, nghẹt mũi, sổ mũi hoặc thở khò khè – dễ nhầm lẫn với cảm lạnh.
-
Đau bụng: Trẻ có thể đau bụng dữ dội nhưng không thể biểu đạt, dẫn đến quấy khóc kéo dài mà không rõ nguyên nhân.
-
Nôn ói: Trẻ có cảm giác buồn nôn, nôn trớ liên tục sau khi bú.
-
Tiêu chảy: Trẻ có thể bị tiêu chảy kéo dài nhiều ngày, trong một số trường hợp phân có lẫn máu.
Làm sao chẩn đoán trẻ bị dị ứng sữa mẹ?
Để chẩn đoán, bác sĩ có thể:
-
Khai thác tiền sử bệnh lý: Đánh giá các triệu chứng và chế độ ăn của mẹ.
-
Thực hiện các xét nghiệm:
-
Test dị ứng da.
-
Xét nghiệm máu đo IgE đặc hiệu.
-
Test loại trừ: Mẹ loại bỏ thực phẩm nghi ngờ khỏi chế độ ăn và theo dõi phản ứng của trẻ.
-
Cách điều trị tình trạng dị ứng sữa mẹ ở trẻ sơ sinh
Các biện pháp điều trị bao gồm:
-
Điều chỉnh chế độ ăn của mẹ: Xác định và loại bỏ thực phẩm gây dị ứng khỏi khẩu phần ăn.
-
Chăm sóc da và xử lý triệu chứng cho trẻ: Quan sát sự cải thiện các triệu chứng của bé sau khi mẹ thay đổi chế độ ăn.
-
Thăm khám bác sĩ: Trong trường hợp các triệu chứng kéo dài và trở nên trầm trọng hoặc không cải thiện, đặc biệt là có tình trạng mất nước ở trẻ, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Lưu ý khi cho bé bú sữa mẹ
Một vài lưu ý ba mẹ cần nhớ khi nuôi con bằng sữa mẹ:
-
Xây dựng chế độ ăn uống đa dạng cho mẹ: Bổ sung đầy đủ vitamin, khoáng chất, protein từ các nguồn thực phẩm khác nhau để giúp sữa mẹ trở nên chất lượng hơn. Mẹ nên ghi lại các thực phẩm đã tiêu thụ để dễ dàng xác định nguyên nhân dị ứng.
-
Thử thực phẩm mới một cách thận trọng: Khi thêm thực phẩm mới vào khẩu phần ăn, mẹ nên quan sát phản ứng của bé, đồng thời giới hạn thực phẩm có khả năng gây dị ứng, đặc biệt nếu trong gia đình có tiền sử dị ứng thực phẩm.
-
Tăng cường hệ miễn dịch của trẻ: Tiếp tục cho bé bú sữa mẹ trong suốt 6 tháng đầu đời và cho trẻ tiếp xúc với môi trường tự nhiên một cách hợp lý.
-
Tạo môi trường sống lành mạnh cho trẻ: Đảm bảo rằng môi trường xung quanh trẻ luôn sạch sẽ, thoáng mát, và không có các tác nhân gây dị ứng như bụi, phấn hoa, hoặc hóa chất.
-
Tham khảo chuyên gia dinh dưỡng: Nếu cần, mẹ nên tìm đến chuyên gia để được tư vấn chế độ ăn phù hợp.
Lưu ý:
Dị ứng sữa mẹ là một tình trạng hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra, đặc biệt ở những trẻ có cơ địa nhạy cảm. Nếu nghi ngờ trẻ bị dị ứng sữa mẹ, hãy đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và tư vấn chính xác. Ba mẹ luôn theo dõi kỹ các biểu hiện bất thường sau mỗi lần cho bé bú để đảm bảo trẻ được phát triển khỏe mạnh và an toàn.
Hãy thường xuyên theo dõi website Denk Nutrition - Thực phẩm chức năng của Đức để có thể cập nhật thêm những bài kiến thức sức khỏe hữu ích bạn nhé.
Nguồn:
- Pharmacity: Trẻ sơ sinh dị ứng sữa mẹ: nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý
- Nhà thuốc Long Châu: Phải làm thế nào khi trẻ sơ sinh dị ứng sữa mẹ?
- Nhà thuốc Long Châu: Phải xử lý thế nào khi trẻ bị dị ứng sữa mẹ?
